بارنامه دریایی و محتوای آن چگونه است؟
یکی از مهمترین اسناد تجاری که شرکت ها باید به آن توجه داشته باشند بارنامه است. بارنامه انواع مختلفی دارد اما قطعاً مهمترین نوع آن بارنامه دریایی می باشد. وجود بارنامه از این نظر اهمیت دارد که این سند به عنوان سند مالکیت محموله شناخته می شود. بارنامه دریایی در حقیقت بارنامه های است که توسط شرکت کشتیرانی یا نماینده آن برای دریافت و حمل کالا صادر می شود. بارنامه ها دو دسته هستند. یا قابل معامله می باشند و یا غیر قابل معامله هستند.
بارنامه های قابل معامله قابلیت انتقال و داد و ستد دارند و هر کسی که این بارنامه ها را داشته باشد مالک بار شناخته می شود. نوع دوم بارنامه همانطور که گفتیم غیر قابل معامله است یعنی قابلیت انتقال به شخص دیگری را ندارد و نمی‌توان آن را معامله کرد. این نوع بارنامه ها معمولاً پشت نویسی شده هستند و تنها یک نفر میتواند ادعای مالکیت روی آنها را داشته باشد که نام او در بارنامه ذکر شده است. در مورد بارنامه دریایی و محتوای آن خوب است بدانید که این بارنامه ها قابل معامله و انتقال هستند یعنی از نوع بارنامه های دسته اول می باشند.
بارنامه های دریایی خودشان هم در دو نوع تقسیم بندی می شوند. دسته اول آن ها بارنامه های برای حمل گذاری طبق قرارداد اجاره هستند. در این بارنامه دریایی و محتوای آن آمده است که کشتی حامل میتواند یک محموله کامل یا بخشی از آن را حمل نماید و مطابق آن تعهدی را قبول می‌کند که در قرارداد اجاره کشتی مشخص شده است. این نوع بارنامه ها به نام بارنامه ترامپ هم شناخته می شوند. بارنامه های دریایی دسته دوم مربوط به خط کشتیرانی هستند. این بارنامه ها به این شکل می باشند که برای ذخیره جا اجاره فضا در کشتی مورد استفاده قرار می گیرند. بارنامه های دریایی دسته دوم از نظر مفاد و شرایطی که تعهد و مسئولیت کشتیرانی را بالاتر می‌برد مورد توجه قرار می گیرند.
ویژگی های بارنامه دریایی و محتوای آن
بارنامه دریایی و محتوای آن ویژگی های مختلفی دارد. در این برنامه مشخصات مختلفی از یک محموله در مسیر دریایی قرار می گیرد.
نام و آدرس فرستنده و گیرنده کالا
در بارنامه دریایی مشخص است که نام و آدرس فرستنده و گیرنده کالا چگونه است و بندر مبدا برای بارگیری کالا کدام بندر بوده و همچنین بندر مقصد برای تخلیه کالا کجا است.
تعداد بسته ها و وزن و حجم آنها
یکی دیگر از مشخصات مهمی که در این بارنامه تعیین می شود تعداد بسته ها و وزن و حجم آنها در محموله می‌باشد. دقت داشته باشید که در بارنامه دریایی حتی مشخص است شما محموله را در انبار کشتی بارگیری کرده اید یا اینکه به صورت آن بورد آن را بارگیری نموده اید.
نام گیرنده کالا در مقصد
از دیگر مشخصاتی که قابل توجه می باشد. نام شخصی است که قرار است در مقصد کالا را تحویل بگیرد همچنین در صورتیکه محموله شما روی عرشه حمل گردد این موضوع حتماً باید در بارنامه قید شود.
عنوان بارنامه
یکی از موضوعات و ویژگیهای مهمی که در بارنامه دریایی و محتوای آن باید به آن توجه شود عنوان بارنامه است. شما باید توجه کنید اگر عنوان دریافت برای حمل روی بارنامه نوشته شده باشد لازم است محل دریافت کالا نیز مشخص باشد. اما اگر عنوان روی بارنامه مربوط به بارگیری کالاهای برگشتی باشد حتماً باید نام و ملیت کشتی و محل و تاریخ بارگیری محموله ذکر شود.
نسخه بارنامه اوریجینال
یکی دیگر از موضوعاتی که در بارنامه دریایی باید به آن دقت داشته باشید این است که در مقصد شرکت کشتیرانی موظف است تنها محموله را به کسی تحویل دهد که بارنامه اوریجینال داشته باشد. معمولاً اسناد مربوط به بارنامه دریایی در چندین نسخه اصلی صادر میشود و دلیل آن هم این است که در حمل و نقل دریایی ممکن است به دلایل گوناگون برخی از اسناد نشوند و وجود چندین سند به دو طرف معامله کمک می کند سریعتر محموله را منتقل کنند.با توجه به اینکه شرکت کشتیرانی مسئولیت حمل کالا را بر عهده دارد مطابق بارنامه دریایی و محتوای آن در مورد هر اتفاقی که برای محموله رقم بخورد باید در مقصد پاسخگو باشد.
آشنایی با انواع مختلف بارنامه دریایی و محتوای آن
بارنامه دریایی انواع مختلفی دارد و آشنایی با انواع بارنامه دریایی و محتوای آن برای هر تاجری لازم و ضروری است. در ادامه انواع مختلف این بارنامه ها را خدمت شما معرفی می کنیم:
بارنامه مستقیم:
بارنامه مستقیم به بارنامه های دریایی گفته میشود که محموله بدون تغییر وسیله حمل و نقل از مبدأ تا مقصد توسط شرکت کشتیرانی حمل می شود. در حقیقت منظور از این که بارنامه مستقیم است یعنی محموله بدون هیچگونه تغییری مسیر حمل را می‌پیماید.
بارنامه چارتر:
بارنامه چارتر به برنامه هایی گفته می شود که محموله شما را با استفاده از کشتی های دربست حمل می کند. این گونه بارنامه ها تحت قوانین و خدمات کشتیرانی ترمپ عمل می کند. در حقیقت این بارنامه ها برای محموله هایی صادر میشود که تحت قرارداد چارتر بوده و طرفین با پرداخت اندکی هزینه بیشتر از سفر راحت تری را برای محموله خودشان تدارک می بینند.
بارنامه حمل مرکب فیاتا:
این بارنامه یک سند حمل و نقل مرکب است که به وسیله شرکت فیاتا برای استفاده شرکتهای حمل و نقل بین المللی تنظیم می شود. نکته قابل توجه در مورد این بارنامه دریایی و محتوای آن این است که آن یک صندوق قابل معامله بوده و توسط اتاق بازرگانی بین المللی مورد تایید قرار می‌گیرد. مطابق این برنامه شرکت حمل نه تنها مسئولیت تحویل کالا در مقصد را دارد بلکه مسئولیت تمام اعمال شخص ثالث در حین حمل و نقل نیز بر عهده او می باشد.
بارنامه شخص ثالث:
این بارنامه دریایی و محتوای آن می گوید که در کسب و کار بین المللی این اتفاق ممکن است رخ دهد که فروشنده امکان تهیه تمامی کالای تعهد شده در قرارداد صادراتی را نداشته باشد. طبق بارنامه شخص ثالث تهیه بخشی از محموله به فروشنده دیگری واگذار میشود و برای مشخص بودن آن از بار نامه شخص ثالث استفاده می شود.
بارنامه سفید :
اگر می‌ترین بارنامه دریایی و محتوای آن را بررسی کرده باشید قطعاً دیده‌اید که در پشت آن بارنامه ها بسیاری از شرایط با حروف ریز مشخص شده است. استفاده از آن بارنامه های دریایی مشکلات بسیار زیادی برای شرکت های حمل و نقل بار ایجاد می کرده است و به همین دلیل بارنامه های جدیدی تحت عنوان پشت سفید یا ملخ است برای حل این مشکل طراحی گردیده است بارنامه های پشت سفید با بارنامه های سنتی شباهت‌های زیادی دارد اما ساده تر از آن ها می باشد. این بارنامه قابل معامله بوده و به جای اینکه شرایط با حروف ریز در آن درج شود از چند عبارت کوتاه برای مشخص بودن شرایط در آن استفاده شده است.
بارنامه بیات:
یکی دیگر از بارنامه های دریایی که میتواند مهلت ارائه اسناد به بانکها را افزایش دهد بارنامه بیات است. در حقیقت مطابق قانون تمامی اسناد حمل و نقل حداکثر ۲۱ روز فرصت دارند تا به بانک ارائه شوند اما بارنامه بیات می تواند این مدت زمان را افزایش دهد. البته معمولاً بانکها در مقابل دریافت بارنامه بیات مقاومت می کنند اما مواردی هم هستند که آنها مجبور می‌شوند این بارنامه‌ها را قبول کنند.
بارنامه لاینر:
این بارنامه معمولاً به وسیله کمپانی های کشتیرانی صادر می شود و هدف از صدور آن این است که کشتی حمل محموله در مسیر مرتب و منظم در حرکت باشد. در حقیقت نحوه بارگیری و تخلیه بار این کشتی ها و مسیر حرکت آنها طبق یک برنامه از پیش تعیین شده و در زمان های خاص می باشد. سرویس هایی که بارنامه لاینر ارائه می‌کنند معمولاً مسیرها و مقاصد یکسانی دارند و برای هماهنگی موارد مختلف حمل و نقل محموله با طرفین معامله جلساتی برگزار می کنند.
بارنامه دریایی و محتوای آن در چند نسخه صادر میشود؟
شما باید بارنامه دریایی و محتوای آن را حداقل در چهار نسخه آماده کنید. کلیه این نسخه ها باید به وسیله فرمانده کشتی یا نماینده او به امضا برسد. آشنایی با این نسخه ها می تواند برای شما هم مفید باشد و به همین منظور در ادامه آنها را بررسی می کنیم:
- نسخه اول بارنامه دریایی و محتوای آن نسخه‌ای است که برای فرستنده بار ارسال می شود. فرستنده باید این نسخه را نزد خودش نگه دارد و به هیچ وجه آن را از بین برد چراکه ممکن است در آینده برای برخی مسائل حقوقی به آن نیاز پیدا کند.
- نسخه دومی که از بارنامه دریایی تهیه می شود برای شخصی است که بارنامه به اسم او صادر گردیده است. با توجه به اینکه در ابتدا هم خدمتتان بیان کردیم بارنامه سند مالکیت محموله است کسی که بارنامه به اسم او صادر شود به نوعی مالک محموله محسوب می شود.
- نسخه سوم بارنامه دریایی و محتوای آن لازم است برای فرمانده یا رئیس کشتی صادر گردد. مسئول کشتی باید این بارنامه را تا زمان رسیدن به مقصد نزد خودش نگاه دارد.
- و اما آخرین نسخه بارنامه لازم است برای مالک کشتی صادر شود تا او در جریان امور مربوط به حمل و نقل کالا قرار بگیرد. البته این امکان فراهم شده است که نماینده قانونی مالک به جای او بتواند نسخه چهارم بارنامه دریایی و محتوای آن را دریافت کند. صاحبان شرکت ها باید توجه داشته باشند که در صورت هرگونه اعتراض صادر کننده و وارد کننده کالا بارنامه یکی از اسنادی است که مالک کشتی به عنوان یک قرارداد تجاری روی آن حساب کند.
